Trong các công trình xây dựng, đặc biệt là nhà xưởng, nhà thép tiền chế hay cả những ngôi nhà truyền thống lợp ngói, ta thường nghe nhắc đến “xà gồ”. Vậy xà gồ là gì, vì sao nó lại quan trọng đến vậy và có những loại nào phổ biến trên thị trường? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm, cấu tạo và vai trò của xà gồ trong hệ mái.
1. Xà gồ là gì?
Xà gồ là những thanh ngang được đặt trong kết cấu mái nhà, có chức năng chính là nâng đỡ lớp mái lợp (ngói, tôn, fibro xi măng…). Chúng thường được đặt vuông góc với hệ kèo hoặc dầm chính, giống như “xương sườn” giúp giữ cho mái luôn chắc chắn, không bị cong võng dưới tác động của tải trọng gió, mưa hay chính trọng lượng của mái.
Ngày xưa, xà gồ chủ yếu được làm bằng gỗ dài, phổ biến trong các ngôi nhà truyền thống. Ngày nay, cùng với sự phát triển của vật liệu xây dựng, xà gồ thường được làm từ thép hộp, thép chữ C, thép chữ Z, hoặc thép mạ kẽm. Vật liệu thép giúp xà gồ có độ bền cao, khả năng chống gỉ sét tốt, và chịu lực vượt trội hơn nhiều so với gỗ.
2. Cấu tạo và vị trí của xà gồ trong mái nhà
Để dễ hình dung, hãy tưởng tượng bộ khung mái nhà như sau:
-
Cột: phần trụ đứng, nâng đỡ toàn bộ kết cấu phía trên.
-
Kèo: thanh chéo tạo độ dốc cho mái.
-
Dầm ngang: thanh nối giữa các cột, thường nằm trên cao.
-
Xà gồ: các thanh ngang nhỏ đặt song song nhau, nằm trên kèo.
-
Mái lợp: lớp tôn hoặc ngói được gắn trực tiếp lên hệ xà gồ.
Như vậy, xà gồ chính là bộ phận nằm giữa khung mái và lớp mái lợp, đóng vai trò trung gian để truyền tải trọng xuống khung chính.
3. Các loại xà gồ phổ biến hiện nay
3.1. Xà gồ gỗ
-
Xuất hiện nhiều trong nhà truyền thống, mái ngói, chùa, đình.
-
Ưu điểm: dễ gia công, mang tính thẩm mỹ.
-
Nhược điểm: dễ mối mọt, cong vênh, tuổi thọ ngắn.
3.2. Xà gồ thép hộp
-
Có tiết diện vuông hoặc chữ nhật.
-
Ưu điểm: độ bền cao, chịu lực tốt, ứng dụng nhiều trong dân dụng.
-
Nhược điểm: nặng hơn so với thép hình C hoặc Z.
3.3. Xà gồ C
-
Tiết diện hình chữ C, trọng lượng nhẹ.
-
Dễ lắp dựng, thường dùng cho mái nhà xưởng, kho bãi.
-
Chi phí hợp lý, phổ biến nhất hiện nay.
3.4. Xà gồ Z
-
Tiết diện chữ Z, có khả năng vượt nhịp dài hơn xà gồ C.
-
Phù hợp cho công trình mái lớn, ít cần nhiều cột chống.
-
Giá thành nhỉnh hơn so với xà gồ C.
** Đọc thêm: Xà gồ C là gì?
4. Vai trò của xà gồ trong công trình
-
Chịu lực và truyền tải: Nhận tải trọng từ mái (ngói, tôn, gió, mưa) rồi truyền xuống khung chính.
-
Giữ ổn định mái: Giúp mái không bị cong võng, lệch hoặc sập khi có tác động bên ngoài.
-
Liên kết kết cấu: Gắn kết các khung mái, tạo sự đồng bộ và chắc chắn cho toàn bộ công trình.
-
Đảm bảo thẩm mỹ: Giúp mái phẳng, đều, tạo cảm giác bền vững và lâu dài.
5. Ưu điểm khi sử dụng xà gồ thép
Ngày nay, các công trình hiện đại hầu hết đều sử dụng xà gồ thép thay cho gỗ. Một số ưu điểm nổi bật:
-
Độ bền cao: không cong vênh, không bị mối mọt.
-
Khả năng chịu lực vượt trội: thích hợp cho mái nhà xưởng, nhà tiền chế.
-
Trọng lượng nhẹ: giảm tải trọng cho toàn bộ công trình.
-
Thi công nhanh chóng: dễ lắp đặt, tiết kiệm thời gian.
-
Chi phí hợp lý: tuổi thọ dài, tiết kiệm chi phí bảo trì
** Đọc thêm: Tôn Kliplock – Giải pháp cho mái nhà hoàn hảo
6. Kết luận
Qua bài viết này, chắc hẳn bạn đã hiểu rõ xà gồ là gì và vai trò quan trọng của nó trong kết cấu mái. Dù là nhà truyền thống hay công trình hiện đại, xà gồ luôn là bộ phận không thể thiếu, góp phần giữ cho mái nhà vững chắc và bền đẹp theo thời gian.
Nếu bạn đang có nhu cầu tìm hiểu chi tiết về xà gồ thép C, xà gồ Z hay xà gồ hộp, hãy liên hệ ngay với Công ty Tôn Thép Tân Hồng Phúc để được tư vấn loại phù hợp nhất cho công trình của mình.
